Aan de slag met een cultuursensitief beleid
Juni 2022
Afgelopen maanden volgden 20 organisaties het leer- en coachingstraject cultuursensitieve zorg van VIVO, Agentschap Integratie & Inburgering, Atlas en In-Gent. Doorheen 5 sessies gingen ze aan de slag met het opstarten van een beleid rond cultuursensitieve zorg. Benieuwd naar welke acties hier zoal uit voortgekomen zijn? 5 organisaties benoemen hieronder hun belangrijkste actie.
1) AZ Jan Portaels stelde een intercultureel bemiddelaar aan
“Als zorgklant-georiënteerd ziekenhuis streven wij naar toegankelijke en kwalitatieve zorg- en dienstverlening voor iedereen. De geografische ligging van ons ziekenhuis (Vilvoorde ligt slechts op een tiental kilometer van Brussel, de nationale luchthaven en FEDASIL) en de demografische evolutie met een snel groeiend aantal inwoners met een migratieachtergrond binnen de stad Vilvoorde, heeft geleid tot de aanstelling van een Intercultureel bemiddelaar.
Deze persoon slaat een brug tussen de zorgverleners en anderstalige zorgklanten om de communicatie over delicate materies vlotter te doen verlopen. Naast het vertalen voor anderstalige zorgklanten (Frans, Nederlands , Engels of Arabisch) of het ter beschikking stellen van een tolk voor andere talen, zorgen we voor de nodige bemiddeling wanneer verschillende culturele achtergronden voor onverwachte situaties zorgen in het ziekenhuis.
De meerwaarde voor de zorgervaring en beleving van onze zorgklant is enorm. Hij/zij geniet van een betere informatieverstrekking, communicatieproblemen worden onmiddellijk verholpen en dit met in het algemeen een betere persoonlijke hulpverlening en klanttevredenheid.
Dagdagelijks ervaren we de noodzaak tot en toegevoegde waarde van onze intercultureel bemiddelaar in de omgang met de grote diversiteit van onze zorgklanten. We blijven ons hiervoor inzetten met tal van initiatieven zoals het verder op punt stellen van onze website of brochures en in de nabije toekomst met de opleiding aan een ruime groep zorgprofessionals om taalbijstand en misverstanden door culturele barrières verder uit de weg te ruimen.”
2) OLO-Rotonde richtte een werkgroep inclusieve zorg op
“OLO-Rotonde vzw is een sociale organisatie met een waaier aan dienst- en hulpverlening en activiteiten in diverse welzijnssectoren, met ongeveer 1100 medewerkers. Vooral actief in de provincie Antwerpen biedt OLO-Rotonde vzw kwaliteitsvolle zorg en/of hulpverlening aan meer dan 4000 cliënten.
Doorheen het traject richtten wij een werkgroep inclusieve zorg op. Deze werkgroep stond stil bij de toegankelijkheid van de organisatie aan de hand van een oefening. Deze oefening verliep vlotjes, ondanks dat onze organisatie met veel verschillende doelgroepen werkt. Het resultaat bevestigde een nood die we al langer aanvoelden en leidde ertoe dat we onze visie kritisch onder de loep namen. De werkgroep ontwikkelde aanpassingen op de visie, die nu door de directie bestudeerd worden vooraleer ze met de hele organisatie gedeeld zullen worden.”
3) Pleegzorg Antwerpen startte met een charter diversiteit
“Als je met een diversiteitsbeleid start, moet je een dubbele lijn volgen: enerzijds wil je werk maken van inhoudelijke veranderingen, anderzijds heb je hiervoor draagvlak nodig in je organisatie en hiervoor zijn quick wins erg belangrijk. Zeker bij het thema diversiteit, dit is niet zomaar een neutraal thema en roept ook weerstand: niet iedereen is er enthousiast over in de organisatie.
Over het charter Diversiteit bestond het meest eensgezindheid, dus zijn we hiermee begonnen. Dat helpt om op de andere terreinen aan de slag te gaan. Het geeft een zichtbaar resultaat voor heel de organisatie. Taalbeleid, discriminatie en personeelsbeleid zijn de andere thema’s die we willen uitwerken. Het charter Diversiteit geeft een handelingskader aan de organisatie: een visie die richting geeft en als toetssteen kan gebruikt worden voor het handelen.
We schakelden als externe spreker Houssein Boukhriss in bij de kick-off voor cultuursensitief werken in de organisatie. Dit heeft voor een boost gezorgd in de organisatie, waardoor iedereen geraakt werd. Tijdens de Ramadan organiseerden moslimcollega's een iftar. Hierop waren heel wat medewerkers aanwezig, wat aan de moslimcollega’s het gevoel gaf dat ze gezien werden en er echt bij hoorden.”
4) AZ Monica zet de feestdagen van verschillende levensbeschouwingen in de kijker
“AZ Monica in Antwerpen kent een erg divers patiënten publiek. Hierdoor passeren er patiënten met heel wat verschillende levensbeschouwingen het ziekenhuis.
De pastorale dienst van AZ Monica wil vanuit haar interreligieuze dialoog aandacht geven aan de belangrijke feestdagen en momenten van de levensbeschouwingen. Hiervoor werd een kaartjesacties gestart. Hoe gaat die actie in zijn werk? Er werd een lijst aangelegd van de feestdagen van de erkende godsdiensten. Op die dagen krijgen de patiënten een kaartje met uitleg over de feestdag en de beste wensen voor diegenen die het vieren.”
5) Carrewiel werkt aan een urgentiebesef bij de medewerkers over diversiteit én kansarmoede
“Het is allemaal begonnen toen we in een stellingenspel merkten dat er heel wat onbewuste vooroordelen leefden bij medewerkers. We dachten meteen: hoe kunnen we hier best op ingaan? Werken aan urgentiebesef leek onze een goede strategie. Hoe? Door quotes op te hangen in de lokalen, door met teams oefeningen te maken rond referentiekaders, met stellingenspelen, door cijfers over de diversiteit in ons werkingsgebied te verzamelen en te delen. Dankzij deze acties steeg het urgentiegevoel bij het personeel om in te spelen op de veranderende doelgroep.
Parallel hieraan merken we dat we vaak foute inschattingen maken van wat cliënten al dan niet kunnen; dit gaat over meer dan alleen maar etnisch-culturele diversiteit. Dit maakt ons bewust van alle mogelijke verschillen waar we mee te maken hebben. En op de noodzaak om onze begeleiders hierop voor te bereiden. Dit heeft te maken met kansarmoede in het algemeen. Omdat we allebei in de werkgroep diversiteit zitten van het Agentschap Zorg en Welzijn, staan we ook stil bij de kansarmoede van onze cliënten. En laten we de medewerkers hier ook op reflecteren. Op die manier kunnen we verder werken aan urgentiebesef, zowel voor het beter afstemmen op het werken met kansarmoede als met diversiteit.”
Wil jij ook starten met een beleid rond cultuursensitief zorg in jouw organisatie?
